Gokspelen en verslaving
Verslavingsbevorderende factoren van gokspelen
Het spelen op een fruitautomaat behoort, evenals casinospelen, bingo, krasloten en het wedden op paarden tot de zogenaamde “short odds-kansspelen”. Dit zijn kansspelen met een korte tijd tussen de inzet en de zichtbaarheid van winst en verlies.
Tot de zogenaamde “long odds-kansspelen” behoren de kansspelen met een lange tijd tussen inzet en zichtbaarheid van winst en verlies, zoals loterijen en prijsvragen. Deze worden niet als zeer riskant aangemerkt, aangezien er nauwelijks sprake is van een opgevoerde spanning: men merkt pas na een tijd of men iets gewonnen heeft of niet.
Short odd
De short odd kansspelen acht men riskant. Door het feit dat de winst of verlies snel zichtbaar is, is de stimulans om steeds opnieuw een gokje te wagen groot. Het riskante van het spel is vooral gelegen in de aard van de beloningsstructuur: men wint een hele tijd niets, af en toe wint men een klein bedrag en heel soms een grote beloning. Dit soort onregelmatige beloning is heel succesvol bij het aanleren en in stand houden van gedrag en werkt dus zo gokverslaving in de hand.
Hoogte van de prijs
De hoogte van de prijs die bij een kansspel gewonnen kan worden, is van invloed op de deelname. Een loterij wordt aantrekkelijker naarmate de hoofdprijs erg groot is.
Suggestie van invloed
Een kenmerk van een kansspel is dat het niet geleerd kan worden, hoewel die indruk wel wordt gewekt. Het kansspel geeft de gokker de illusie dat hij door het aanleren van de regels zijn behendigheid en zijn winstkansen vergroot. Spreken over het spelgedrag van een ‘geroutineerde’ speler geeft niet-spelers en onervaren spelers de illusie dat het spel te leren is. De boeken waarin de spelsystemen van casinospelen uitgelegd worden, zijn hier voorbeelden van.
Hoogte van de inzet
De aantrekkelijkheid van een kansspel kan mede bepaald worden door de hoogte van de inzet die mogelijk is. Een lage inzet kan heel aantrekkelijk zijn omdat daardoor vaak heel lang gespeeld kan worden. Maar ook de mogelijkheid om in het casino tot het maximum van een bepaalde tafel te spelen, kan voor mensen zeer uitdagend zijn.
Risicoprofiel
Naar het verslavende effect van de verschillende soorten kansspelen is onderzoek gedaan. Een risicoprofiel van de kansspelen bestaat uit: beslistijd, inzet, verliesquote, ambiance, speelduur, behendigheid, prijsverleiding, controle en toegankelijkheid.
De volgende risicoprofielen zijn aldus opgesteld:
- Loterijen/lotto -1
- Bingo/kienen 0
- Wedden op paarden +4
- Fruitautomaten +5
- Casinospelen +7
De verslavende werking van fruitautomaten wordt als volgt samengevat: “bij speelautomaten wordt verslaving in de hand gewerkt door de illusie dat men met een kleine inworp, het aanleren van een behendige speelwijze en een goede benutting van geluk op korte termijn een zeer grote prijs kan winnen”.
Geraadpleegde literatuur:
- Handboek deskundigheidsbevordering. Miriam Fris, Stichting AGOG Nederland, 1995
- Gokverslaving. Toon de Vos (redactie), Swets & Zeitlinger, 1995