Soorten kansspelen

Kansspelen zijn volgens de Wet op de Kansspelen:

• Loterijen
• Winkelweekacties spelen
• Sportprijsvragen
• Casinospelen, waaronder poker
• Speelautomaten
• Wedden op paarden
• Krasloten
• Bingo
• Promotionele kansspelen (Belspelletjes)
• Illegale kansspelen

Minder en meer verslavende kansspelen

In het kader van kansspelverslaving wordt een onderscheid gemaakt tussen minder en meer verslavende kansspelen. Riskante kansspelen zijn de “short odd” spelen zoals het spelen op een fruitautomaat, casinospelen, bingo, krasloten en het wedden op paarden zijn de zogenaamde “short odds-kansspelen. Dit zijn kansspelen met een korte tijd tussen de inzet en de zichtbaarheid van winst en verlies. Door het feit dat de winst of verlies snel zichtbaar is, is de stimulans om steeds opnieuw een gokje te wagen groot. Het riskante van het spel is vooral gelegen in de aard van de beloningsstructuur: men wint een hele tijd niets, af en toe wint men een klein bedrag en heel soms een grote beloning. Dit soort onregelmatige beloning is heel succesvol bij het aanleren en in stand houden van gedrag en werkt dus zo gokverslaving in de hand.

Tot de zogenaamde “long odds-kansspelen” behoren de kansspelen met een lange tijd tussen inzet en zichtbaarheid van winst en verlies, zoals loterijen en prijsvragen. Deze worden niet als zeer riskant aangemerkt, aangezien er nauwelijks sprake is van een opgevoerde spanning: men merkt pas na een tijd of men iets gewonnen heeft of niet.

1. Long Odd Spelen

Loterijen
Op grond van de Wet op de Kansspelen gelden er monopolies voor de Staatsloterij en de Instantloterij. Dat betekent dat voor elk van deze loterijen slechts één vergunning wordt afgegeven. Deze vergunningen zijn inmiddels vergeven aan de Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij en de Stichting Nationale Sporttotalisator.

(Semi)permanente loterijen
De Wet op de Kansspelen kent naast de genoemde loterijen waarvoor een monopolie geldt, de zogenaamde goede doelenloterijen. Op dit moment zijn drie vergunningen verleend voor goede doelenloterijen aan de Nationale Postcode Loterij, de Bankgiro Loterij en de Sponsor Loterij. Deze vergunningen hebben een semipermanent karakter. Nieuwe vergunningen worden op grond van het restrictieve beleid niet verleend.

Incidentele loterij
Om een vergunning te krijgen voor een incidentele loterij, moet aan een aantal voorwaarden voldaan zijn. Het doel moet van algemeen belang zijn (sport, maatschappelijk welzijn, cultuur, gezondheidszorg of ontwikkelingswerk). De afdracht aan het gekozen doel moet ten minste 50% van de opbrengst van de verkochte loten bedragen.

Als de totale waarde van het totale prijzenpakket niet meer bedraagt dan € 4.500,- is een vergunning nodig van burgemeester en wethouders van de gemeente waar de vereniging of stichting die de loterij wil organiseren is gevestigd. Boven dit bedrag is een vergunning van het ministerie van Justitie vereist.

Winkelweekacties
Een winkelweekactie is een loterij van gezamenlijke ondernemers in het midden- en kleinbedrijf (tenminste tien) die in een of aan elkaar grenzende gemeenten hun bedrijf uitoefenen, waarbij de loten gratis aan klanten worden uitgegeven.
De loterij mag niet langer dan vier weken en ten hoogste twee maal per jaar worden gehouden. De waarde van het prijzenpakket mag niet hoger zijn dan € 10.700,-.
Er mag geen gebruik gemaakt worden van instant loten. Dit zijn loten waar de consument direct na het verkrijgen van het lot kan zien of hij een prijs heeft gewonnen, bijvoorbeeld door het afkrassen van een afdeklaagje, het openscheuren van het lot, of door het nummer dat op de loten staat direct te vergelijken met een lijst waarop de prijswinnende nummers staan vermeld. Voor een winkelweekactie is een vergunning nodig van de Kamer van Koophandel en Fabrieken.

Sportprijsvragen
Dit zijn prijsvragen die er op gericht zijn deelnemers uitslagen van tevoren aangekondigde sportwedstrijden – met uitzondering van harddraverijen en paardenrennen – te doen raden of voorspellen. Alleen de Stichting de Nationale Sporttotalisator heeft een vergunning om sportprijsvragen te organiseren.

Voetbalpoule
Een voetbalpoule voldoet aan de definitie van een sportprijsvraag en kan dus alleen door de Nationals Sporttotalisator georganiseerd worden. Maar de wet is niet van toepassing op voetbalpoules die niet voor het publiek noch bedrijfsmatig worden georganiseerd. Het opzetten van een voetbalpoule is daarom wél toegestaan wanneer dit plaatsvindt in daadwerkelijk besloten kring, bijvoorbeeld binnen het eigen gezin of binnen een organisatie waar alleen medewerkers van de betreffende organisatie aan kunnen meedoen.

2. Short odd kansspelen

Casinospelen
Alleen Holland Casino heeft een vergunning van het Ministerie van Justitie om speelcasino’s te organiseren. In Holland Casino kan men de volgende spellen spelen: roulette, black jack, poker, fruitautomaten.

Poker
Poker is blijkens een arrest van de Hoge Raad van 3 maart 1998 een kansspel in de zin van de Wet op de Kansspelen.

Poker is volgens de wet een casinospel, wat betekent dat alleen Holland Casino pokertoernooien mag organiseren.

Op grond van artikel 1 van de Wet is het verboden zonder vergunning gelegenheid te geven tot deelname aan kansspelen. Op gelegenheden die noch voor het publiek zijn opengesteld, nog bedrijfsmatig worden gegeven is de wet echter niet van toepassing. In alle andere gevallen is een vergunning nodig. Dus thuis poker spelen, met een groepje mensen is toegestaan wanneer de gelegenheid besloten is en niet bedrijfsmatig wordt gegeven. Bij het begrip beslotenheid moet dus gedacht worden aan de huiskamersituatie.

Van bedrijfsmatig aanpak is sprake indien er op geregelde en stelselmatige wijze gelegenheid wordt gegeven (bijvoorbeeld door het huren van een zaal, het heffen van entree, te adverteren, e.d.). Een pokertoernooi in een café zal in de regel openstaan voor het publiek en bedrijfsmatig worden gegeven. Wanneer een groepje vrienden echter poker speelt in een café, kan er sprake zijn van een besloten gelegenheid.

Het is niet mogelijk een vergunning aan te vragen voor het organiseren van een pokertoernooi omdat op de grond van artikel 27h van de Wet op de Kansspelen Holland Casino als enige een vergunning heeft om in Nederland speelcasino’s te organiseren. Volgens de Beschikking kansspelen 1996 is poker een kansspel. Dat wil zeggen dat alleen Holland Casino kansspelen mag organiseren.

Speelautomaten
De Wet op de Kansspelen is ook van toepassing op speelautomaten, zowel kansspelautomaten als behendigheidsautomaten. Voor speelautomaten bestaan verschillende vergunningenstelsels. Voor de exploitatie zijn zogeheten exploitatie- en aanwezigheidsvergunningen nodig.

Wedden op paarden
Het wedden op paarden (paardenrennen en harddraverijen) wordt georganiseerd volgens het principe van de totalisator. Per spelsoort wordt het totaal aan inzetten op een paardenkoers geregistreerd en het bedrag berekend dat wordt uitgekeerd aan spelers die de uitslag goed hebben voorspeld. Scientific Games Racing B.V. heeft als enige een vergunning om het wedden op paarden te organiseren.

Krasloten
Krasloten vallen onder de zogenaamde ‘instantloten’; dit zijn loten waar de consument, direct na het verkrijgen van het lot kan zien of hij een prijs gewonnen heeft, bijvoorbeeld door afkrassen van een afdeklaagje, het openscheuren van het lot. Alleen de Stichting de Nationale Sporttotalisator heeft de vergunning om kraslotenacties te organiseren.

Bingo
Bingo is een klein kansspel dat uitsluitend kan worden georganiseerd door een vereniging die tenminste drie jaar bestaat. De bingo moet georganiseerd worden ten bate van het algemeen belang. De waarde van de prijzen mag per spelronde niet meer bedragen dan  € 350,- en per bijeenkomst niet meer dan € 1.400,-.

Het organiseren van een bingo is niet aan een vergunning gebonden. Wel moet de bingo-bijeenkomst uiterlijk veertien dagen van tevoren worden aangemeld bij de gemeente. De gemeente kan voorschriften voor zo’n bijeenkomst vaststellen.

Belspelletjes (promotionele kansspelen)
Een promotioneel kansspel is het, bij wijze van promotie, geven van gelegenheid om mee te dingen naar prijzen of premies, waarbij de aanwijzing van de winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen. Promotionele kansspelen mogen uitsluitend ter promotie van een product, dienst of organisatie dienen en mogen niet als zelfstandige activiteit worden aangeboden.

Illegale kansspelen
Volgens de huidige Wet op de kansspelen is het aanbieden van kansspelen zonder vergunning, of het bevorderen daarvan niet toegestaan. De wet maakt daarbij geen onderscheid tussen kansspelen met of zonder inleg. Voorbeelden van illegaal aanbod van kansspelen zijn:

• Piramidespel: een spel waarbij deelnemers iets inleggen, meestal een geldbedrag. De deelnemers kunnen uit het spel geld verdienen indien zij er in slagen om nieuwe spelers aan te brengen;
  Illegale kansspelen via internet. Het aanbieden van kansspelen via internet is verboden. Voorbeelden van illegale kansspelen zijn: fruitautomaten, loterijen, kaartspelen en casinospelen waaronder met name poker;
• Neploterijen. Het komt regelmatig voor dat via ongevraagde e-mail wordt gemeld dat iemand een grote geldprijs heeft gewonnen in een buitenlandse loterij. Alvorens overgegaan kan worden tot uitbetaling van de prijs, wordt de deelnemer verzocht administratiekosten over te maken aan de aanbieder. Na betaling wordt dan niets meer vernomen van de aanbieder;
• Illegale casino’s. Alleen Holland Casino heeft een vergunning om bedrijfsmatig een spelcasino te exploiteren. Daarnaast zijn er ook legale speelautomatenhallen die zichzelf casino noemen;
• Illegale loterijen. Er zijn regelmatig verschillende organisaties die illegale loterijen bevorderen;
• Illegale bingo’s. Het komt regelmatig voor dat een organisatie onder de naam van een vereniging stelselmatig en regelmatig commerciële bingo’s aanbiedt. Dit is verboden.

Bron: Ministerie van Justitie via www.justitie.nl

© Stichting AGOG Nederland, augustus 2007